Bahasa Berita Pendidikan Ragam

10 Contoh Tembang Gambuh Bahasa Jawa dan Penjelasannya

2 menit

Sudahkah kamu tahu apa yang dimaksud dengan tembang gambuh dalam bahasa Jawa? Kalau belum, simak contoh tembang gambuh di sini, yuk!

Di dalam bahasa Jawa, ada karya sastra puisi tradisional yang dikenal dengan nama tembang macapat.

Tembang macapat ini terdiri dari berbagai macam jenis, salah satunya tembang gambuh.

Mengutip buku Piwulang Basa Jawi oleh Heru Subrata, tembang gambuh adalah tembang yang artinya “nyambung“.

Filosofi tembang gambuh menceritakan tentang kehidupan orang yang sudah menemukan pasangan yang cocok.

Di sisi lain, gambuh juga memiliki arti “ronggeng“, tahu, terbiasa, atau nama tumbuhan.

Dalam buku tersebut, disebutkan watakte tembang gambuh nduweni watak utawa biyasane digunakake ing swasana kang wis mesthi utawa ora mangu-mangu, tegese kesiapan maju tumuju ing lapangan kang nyata.

Artinya, tembang gambuh memiliki watak atau biasanya digunakan pada suasana yang sudah pasti atau tidak ragu-ragu.

Sedangkan menurut buku Bahasa Jawa dalam Pengajaran Bahasa Indonesia, watak tembang gambuh adalah ramah, rasa persaudaraan yang kuat, mengajar, dan memberi nasihat.

Berikut ini ciri-ciri tembang gambuh.

  • Guru gatra: 5 baris setiap bait
  • Guru wilangan: 7, 10, 12, 8, 8
  • Guru lagu: u, u, i, u, o

Agar lebih mudah dipahami, simak contoh tembang gambuh berikut ini!

Contoh Tembang Gambuh Buatan Sendiri

1. Tembang Gambuh Bahasa Jawa 1

Ya kanca mlaku-mlaku

Nyegerake awak esuk-esuk

Ayo konco-konco subuh pada tangi

Mlakune karo ngeguyu

Mlaku-mlaku banjur ngaso

2. Tembang Gambuh Bahasa Jawa 2

Bumi kang kudu subur

Aja ngrusak supaya ra gugur

Tetep subur mula ben tetep lestari

Padha nandur wit-wit iku

Mencerminke wibowo

3. Tembang Gambuh Bahasa Jawa 3

Yen kowe penguin ilmu

Yo kanca padha sregep sinau

Ora mandheg le sinau nganti mati

Nalika wis oleh ilmu

Kita wuruhi sing enom

4. Tembang Gambuh Bahasa Jawa 4

Sapa sregep sinau

Mesti bakal entuk akeh imu

Ilmu kang nuntun kanggo wong urip

Aja mung bisane turu

Bisane mung planga-plongo

5. Tembang Gambuh Bahasa Jawa 5

Ayo padha sinau

Amrih bisa gawe seneng kalbu

Tegese bisa gawe urip tentrem sakyekti

Yen bodho aja diingu

6. Tembang Gambuh Bahasa Jawa 6

Rasaning tyas kayungyung



Angayomi lukitaning kalbu

Gambir wana kalawan hening ing ati

Kabekta kudu pinutur

Sumingkringreh tyas mirong

7. Tembang Gambuh Bahasa Jawa 8

Den samya amaituhu 

Ing sajroning jaman kala bendhu

Yogya sampeyan yuda hardening ati

Kang anuntun mring pakewuh

Uwohing panggawe awon

8. Tembang Gambuh Bahasa Jawa 8

Ngajapa tyas rahayu

Ngayomana sasameng tumuwuh

Wahanane ngendhakke angakra klindih

Ngendhangken pakarti dudu

Dinulu luwar tibengdoh

9. Tembang Gambuh Bahasa Jawa 9

contoh tembang gambuh buatan sendiri

sumber: buku Piwulang Basa Jawi

Lan sembah sungkem ipun

Mring Hyang Sukma elinga sir

Tan welangsira andhaku

Kabeh kagungan Hyang Manon

10. Tembang Gambuh Bahasa Jawa 10

contoh tembang gambuh nasehat

sumber: buku Serat Kandha Suluk Tembang Wayang

Sekar gambur ping catur

Kang cinatur polah kang kalantur katali

Tanpa tutur katula-tula

Kadalu-warsa kapatuh

Katutuh pan dadi awon

 

FAQ Tembang Gambuh

Jelaskan apa itu tembang gambuh?

Mengutip buku Piwulang Basa Jawi oleh Heru Subrata, tembang gambuh adalah tembang yang artinya “nyambung“.

Filosofi tembang gambuh menceritakan tentang kehidupan orang yang sudah menemukan pasangan yang cocok.

Apa aturan tembang gambuh?

  • Guru gatra: 5 baris setiap bait
  • Guru wilangan: 7, 10, 12, 8, 8
  • Guru lagu: u, u, i, u, o

Apa guru gatra tembang gambuh?

Guru gatra tembang gambuh adalah terdiri dari 5 baris setiap bait.

***

Demikian penjelasan dan contoh tembang gambuh bahasa Jawa.

Simak artikel informatif lainnya hanya di www.99updates.id.

Ikuti Google News Berita 99.co untuk terus mendaptkan informasi terbaru.

Jika sedang mencari hunian, cek rekomendasi terbaiknya di www.99.co/id.

Menemukan hunian yang sesuai kriteria kini #SegampangItu!

Referensi

  • Subrata, Heru. (2022). Piwulang Basa Jawi. Sidoarjo: Zifatama Jawara
  • Kontributor Pen Fighters. (2022). Peran Bahasa Jawa dalam Pengajaran Bahasa Indonesia. Magelang: Pen Fighters
  • Anwari, Budi. (2020). Baboning Pepak Basa Jawa Edisi Lengkap. Surabaya: Genta Group Production
  • Damariswara, Rian. (2020). Belajar Bahasa Daerah (Jawa) untuk Mahasiswa PGSD dan Guru SD. Karanganyar: Penerbit Surya Pustaka Ilmu

*cover: buku Peran Bahasa Jawa dalam Pengajaran Bahasa Indonesia



Alya Zulfikar

Berkarier di dunia kepenulisan sejak 2018 sebagai penulis lepas. Kini menjadi penulis di 99 Group dengan fokus seputar gaya hidup, properti, hingga teknologi. Gemar menulis puisi, memanah, dan mendaki gunung.
Follow Me:

Related Posts